অতি সংক্ষেপে আধুনিক চিত্রশিল্প আৰু কিউবিজিমৰ বিষয়ে অলপ কথা

ছবি- সাধাৰণ দৃষ্টিত

______________

শিল্প বুলিলে বুলিলে সংগীত, চিত্র, নাটক, সাহিত্য আদি সকলো সোমায় পৰে। এই শিল্পসূহৰ ভিতৰত মানব জাতিৰ বিবৰ্তনৰ ইতিহাস সফলভাবে সামৰি ৰখাত চি্ত্র শিল্পই আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্রহণ কৰিছিল। সাধাৰণ ভাষাত 'ছবি' হৈছে কোনো এক মাধ্যমত ৰংৰ ব্যবহাৰ। এই মাধ্যম হ'ব পাৰে কোনো কাঠজাতীয় সামগ্রী, গ্লাচ, কাগজ, কেনভাচ অথবা আন কোনো উপযোগী সামগ্রী। সৰহ সংখ্যক মানুহে উপলব্ধি কৰিব নোৱাৰাকৈয়ে ছবি আমাৰ প্রত্যেকৰ জীৱনত এক সুন্দৰ ভূমিকা লৈ আহিছে। ছবি অবিহনে পৃথিবীখন এবাৰ ভাবি চাওঁকচোন? কিমান নিৰস হৈ যাব পৃথিবীখন ৰং অথবা ছবিৰ অবিহনে। পৃথিবীখন নালাগে নিজৰ ঘৰ খনৰ কথাকে ভাবক। ৰং বিহীন ঘৰখনৰ কথা ভাবিলেই উদং, উদং লাগে মনটো। নহয়নে? এতিয়া অপুনি এবাৰ ভাবি চাওঁক আপুনাৰ বিচনা চাঁদৰত থকা ফুলখিনিৰ কথা, আপোনাৰ চাহৰ কাপত থকা ছবিখনৰ কথা, আপোনাৰ ৱাল বা এলবামত থকা ফট' বোৰৰ কথা অথবা কোনো গীতে আপোনাৰ মনত সৃষ্টি কৰা কাল্পনিক ছবিবোৰৰ কথা। চাক্ষুসভাবে হওঁক বা কাল্পনিক ভাবেই হওঁক ছবিয়ে আমাৰ জীৱনটোৰ প্রতিটো মূহুৰ্ত ধুনীয়া আৰু জীৱন্ত কৰি ৰাখে। 

আধুনিক চিত্রশিল্প

_____________

চিত্রশিল্পৰ ইতিহাস মানব ইতিহাসৰ সমসাময়ীক কিন্তু আধুনিক চিত্রশিল্পৰ আৰম্ভণি ১৯০০ চনত বুলি গণ্য কৰা হয়। সাধাৰণভাবে ক'ব গ'লে আধুনিকতাবাদৰ ভিত্তিত বা আধুনিকতাবাদৰ আদৰ্শৰে অনুপ্রাণিত প্রতিখন চিত্র বা ছবিয়ে 'আধুনিক চিত্রশিল্প' । 

আধুনিক চিত্রশিল্পয়ে তেতিয়াৰ প্রচলিত চিত্রশিল্প ধাৰালৈ, যি সাধাৰণতে বাস্তব বিষয়বস্তুৰ তৈলচিত্র, ষ্টিল লাইথ, নিউড, লেণ্ডস্কেপ, ধৰ্মীয় বা অন্যান্য বিষয় সামৰি লৈছিল, এক পৰিবৰ্তন আনে। আধুনিক চিত্র শিল্পৰ মূল বৈশিষ্ট আৰু উথ্থানৰ কাৰক সমূহৰ ভিতৰত কেইটামান মুল কাৰক হ'ল-

* মধ্যবিত্তৰ সবল আত্মপ্রকাশ: মধ্যবিত্তৰ সবল আত্মপ্রকাশে চিত্রশিল্পক সেই সময়ত প্রবৰ্তিত ধৰ্মীয় প্রভাৱৰ পৰা মুক্ত কৰে। মধ্যবিত্তৰ উথ্থানৰ ফলত এই শ্রেণীৰ মাজত ছবিৰ প্রতি আকৰ্ষণ আৰু ক্রয় কৰাৰ ক্ষমতা আৰু হাৰ দুয়োটা বৃদ্ধি পায়। এই পৰিবৰ্ত্তনে শিল্পীসকলক উন্মুক্তভাবে আৰু বৰ্হি ক্ষমতাৰ প্রভাৱ অবিহে নিজৰ সৃষ্টি কৰ্মত স্বাধীনভাবে মনোনিবেশ কৰিবলৈ সুযোগ পায়। এই পৰিবৰ্ত্তনে চিত্রশিল্শৰ পৃথিবীলৈ নতুনত্বৰ এক সতেজ জোৱাৰ আনে।

*অতীত স্বাধীন: আধুনিক চিত্রশিল্পৰ এক লক্ষ্যণীয় বৈশিষ্ট হৈছে যে ই অতীতৰ প্রভাবৰ পৰা নিজকে মুক্ত কৰি ৰাখিব বিচাৰে। 

*আত্ম-সচেতনতা: আধুনিক চিত্রশিল্পৰ আন এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্র হৈছে আত্ম সচেতনতা আৰু আত্ম সজাগতা যি চিত্র শিল্পত নতুনত্ব আনে। 'চিত্রশিল্পী কি ?' আৰু ' ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক জীৱনত চিত্রশিল্পৰ গুৰুত্ব কি ?' - আধুনিক চিত্রশিল্পীসকলৰ চিন্তাত এই দুটি প্রশ্ন অহৰহ থাকে। বিশেষকৈ ১৭৮৯চনৰ ফৰাচী বীপ্লবৰ পিছৰ পৰাই মানুহে প্রচলিত সামাজিক প্রতিষ্ঠান আৰু সামাজিক কতৃত্বৰ বিষটোলৈ প্রশ্ন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে যিবোৰ এটাসময়ত অকপটে মানি লোৱা হৈছিল। এই পৰিবৰ্ত্তনকামী প্রশ্নবোৰে সমান্তৰালভাবে চিত্রশিল্পীসকলৰ 

চিন্তাটো এক নতুনত্ব আৰু পৰিবৰ্ত্তনৰ জোঁৱাৰ আনিছিলে।

*অন্যান্য সাংস্কৃতিক প্রভাৱ: আধুনিক চিত্র শিল্পত এচীয় চিত্র শিল্প , মধ্য-পূৰ্বীয় চিত্র শিল্প আৰু জাপানী মুদ্রণ শিল্পৰ বিশেষ প্রভাৱ আছে। পশ্চিমীয় চিত্র শিল্পীসকলে অন্যান্য সংস্কৃতি অধ্যয়ণ কৰিছিল আৰু তাৰে বৃহৎ সংখ্যক শিল্পী ধৰ্মীয়, পৌৰাণিক অথবা আধ্যাত্মিক আদৰ্শৰে অনুপ্রাণিত হৈছিল।

*নতুন মতবাদৰ সৃষ্টি: যিহেতু আধুনিক চিত্রশিল্প মুলতঃ পৰীক্ষণমুলক আছিল সেয়ে ইয়াৰ পৰিণতিস্বৰূপে আধুনিক চিত্রশিল্পকেন্দ্রিক কেইবাটাও মতবাদৰ সৃষ্টি হৈছিল।

কিউবিজিম কি ?

____________

কিউবিজিম হৈছে পাবল' পিকাচ'য়ে আৰু জৰ্জেচ ব্রেকে জন্ম দিয়া আধুনিক চিত্র শিল্পৰ এক বৈপ্লবীক ৰূপ। বিংশ শতাব্দীৰ আৰম্ভণিতে আৰাম্ভ হোৱা এই কিউবিজিম আধুনিক চিত্রশিল্পৰ প্রথম 'এবচট্রেক্ট' ৰূপ। কিউবিষ্ট সকলে চিত্রশিল্পক এক নতুন দৃষ্টিৰে তথাকথিত জ্যামিতিক 

সিমাবদ্ধতাৰ উৰ্দ্ধত চাইছিল আৰু 'আপেক্ষিকতাক' চিত্রশিল্পৰ এক নতুন উপাদান ৰূপে ল'বলৈ যথোচিত পৰীক্ষা নিৰীক্ষা কৰিছিল। সাধাৰণতে কিউবিষ্ট ছবিবোৰৰ মূল বিষয়বস্তু মানুহ, ঠাই বা বস্তু কিন্তু ই কোনো এক স্থিৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা নহয়। আমি এটা বস্তু বেলেগ বেলেগ দৃষ্টিকোণৰ পৰা চাব পাৰো।কিউবিষ্ট সকল এই প্রতিটো দৃষ্টিকোণৰ প্রতি সচেতন। কিউবিজিমৰ দুটা ভাগ আছে। প্রথটো ভাগ ১৯১২ চনলৈকে সীমাবদ্ধ আৰু ইয়াক 'এনালাইটিকেল কিউবিজিম' বা 'বিশ্লেষণত্মক কিউবিজিম' বোলা হয়। বিশ্লেষণত্মক কিউবিজিমত দৃষ্টিকোণৰ বিষয়টো গুৰুত্বৰ আৰু চিত্রশিল্পীয়ে বিষয়বস্তুক অন্যান্য ষ্টিকোণৰ পৰা পৰ্য্যাবেক্ষণ কৰে আৰু শ্রেষ্ঠ আৰু অৰ্থবহ কোণটো বাচি লয়। ১৯১২চনৰ পিছৰখিনিক "চিনথেটিক কিউবিজিম' নামেৰে সামৰা হৈছে-যিটো কিউবিজিমৰ দ্বিতীয় পৰ্য্যায় । ক'লাজ চিত্র চিনথেটিক কিউবিজিমৰে উপহাৰ। অৰ্ফিজিম, ফিউচাৰিজিম, ভৰ্টিচিজিম, চুৰ্প্রিমেটিজিম, কনট্রাকটিভিজিম, এক্সপ্রেচনিজিম আদি আন আন চিত্রশিল্পৰ ধাৰাসমূহত কিউবিজিমৰ প্রভাৱ স্পষ্ট।

-আধুনিক চিত্রশিল্প এক কৈ শেষ কৰিব নোৱাৰা আলোচনাৰ বিষয়। অলপ কথা, হয়তো এটা অতি সৰু পাতনি স্বৰূপ লেখা এইটো। আধুনিক চিত্রশিল্পৰ বিষয়ে আৰু কথা বিষদ ভাবে লৈ অহাৰ প্রয়াস কৰিম-

-ৰক্তিম-

Share

আজি 'দৈনিক জনমভূমিত' প্রকাশিত মোৰ এটি গল্প-'এখন দেশত এটা মানুহ আছিল'-

Share

‎'প্রেম, নগ্নতাৰ ভাষাৰে'

(১৯৯৭ চনতে লেখা এটি কবিতা, প্রেমক সঁচা অৰ্থত উপলব্ধি কৰিব পৰা প্রতিজন সৎ আৰু নিকামনৰ ব্যক্তিৰ হাতত.....)

তাই আৰু মই একেখন শেতেলীতে শুঁও

এন্ধাৰে সেই শেতেলী আবৰি ধৰে।

মই তাইৰ কাঁইটিয়া বুকুত মুখ গুজি দিওঁ

এটা নিদ্রাহীন ৰাতি পাৰ কৰিবলৈ।

তাইৰ নাঙঠ দেহত মই আলফুলে হাত বুলাও,

তাই বিচাৰে মোৰ তেজে ধোৱা শৰীৰ।

মোৰ দুই তেজৰঙা হাত চটফটাই উঠে

কোমলতাৰ সন্ধানত।

প্রতিদিনেসেই একেই নাঙঠ প্রয়াস

বিচাৰিলেও তাই আৰু মই

এৰিব নোৱাৰো সেই নগ্নতা।

চেতনাত নিশাৰ বাৰম্বাৰ আঘাটত

তাই আৰু মই পৰস্পৰে ঢলি পৰো 

পৰস্পৰৰ তেজাল কোলাত।

মোৰ মনে চুমি চায়

আন এটা মনৰ সঞ্চিত সেইজখিনিক।

নিশাৰ এন্ধাৰত তাইৰ

গোলাপ ওঁঠত মই মোৰ

দুই আঙুলী থওঁ....

পুনৰ এক নগ্ন প্রয়াস

তাই আৰু মই

এৰাব নোৱাৰৈ সেই নগ্নতা.....

-ৰক্তিম-


https://www.facebook.com/groups/axomiyakothabotora/permalink/493723440680157/

Share

চিগমেণ্ড ফ্রয়েড আহিছিল, প্রেম বিচাৰি

..শেনটো অহাদি আহি প্লাবনে ৰনুজক সুধিলে-

"এই তোৰ মতে প্রেম কি?"

কিবা এটা চিন্তা কৰি নখ কামুৰি কামুৰি কলেজ কেন্টিনত বহি থকা ৰনুজে অলপ অপ্রস্তুত হৈ ক'লে-

"তোৰ আকৌ হঠাতে কি হ'ল? ভৰ দুপৰীয়া প্রেমৰ সংজ্ঞা বিচাৰি আহিলি যে? "

প্লাবন- 

"কচোন দষ্টি, আজি কিবা এটা পঢ়ি থাকোতে কথা এটা গম পালো যিটো প্রেমৰ লগত জড়িত। কিন্তু কথাটো কোৱাৰ আগতে মই জনা উচিত তই প্রেমৰ বিষয়ে কি ভাব"

ৰনুজ-

"অ' কথাটো সেইটোহে। কিন্তু তই যিমান সহজে প্রেম কি বুলি সুধিলি সিমান সহজে তাৰ উত্তৰ দিব নোৱাৰি নহয়। অ'কে মই তথাপিও কঁও মই কি ভাবো প্রেমৰ বিষয়ে.."

অলপ পৰ ৰনুজ মনে মনে ৰৈ আকাশৰফালে চাই কৈ গ'ল...

" 'প্রেম'- শব্দটো শুনিলেই মনটোৱে যেন জীৰণি পায় এবুকু সেউজৰ ছাঁত। মুখলৈ যেন মনে বুকুৰ পৰা ঠেলি দিয়ে এমুকোৰা গুলপীয়া হাঁহি। সকলোকে মৰম লাগে। সকলোৱে বাট চায় এজাক প্রেমৰ বৰষুণলৈ। চুচঁৰি চুচঁৰি পাৰ কৰা আমাৰ ৰুঢ় বাস্তববোৰক মসৃণ কৰি তোলা প্রেম এক মায়াবী জীৱনি শক্তি। "

প্লাবনে ইমান এটা কাব্যিক উত্তৰ পাম বুলি ভবাই নাছিলে। সি ক'লে..

'আৰে, তই দেখোন একেবাৰে পলকতে মাৰত্মক প্রমিক কবি হৈ গ'লি। আচ্ছা, এতিয়া তই মোৰ কথাটো শুন।"

ৰনুজে হাঁহি এটা মাৰি ক'লে-

"কচোন.."

প্লাবন- 

"চিগমেণ্ড ফ্রয়েডক জাননে?"

ৰনুজ- "জানো The famous Psychologist, The Theory of Super ego.."

প্লাবন-

"ৰ ৰ....বুজিলো। তই জান। এতিয়া, চিগমেণ্ড ফ্রয়েডে প্রেমৰ বিষয়ে কি কয় জাননে নাই?"

ৰনুজ-

"মই কৰ্চত লগাখিনি জানো। চিগমেণ্ড ফ্রয়েডে প্রেমৰ বিষয়েও কিবা কৈছে বুলি আজিহে গ'ম পালো। কি কৈছে?"

প্লাবন- "তই নাজান যেতিয়া বঢ়িয়া কথা। এতিয়া তই মোৰ কথাটো শুন তেনেহ'লে..."

বেকা হাঁহি এটা মাৰি প্লাবনে কৈ গ'ল...

"Theory of love-ত চিগমেণ্ড ফ্রয়েডে কৈছে প্রেম হেনো কেৱল শাৰীৰিক মোহ। এই মোহেই হেনো মানুহৰ জীৱনত শিশুৰ পৰা বাৰ্ধ্যকলৈ প্রেম ৰূপে আজীবন থাকে। শিশুৰ আঙুলী চুপি থকাটোও হেনো যৌনতাৰ প্রভাৱৰ এক বৰ্হিপ্রকাশ। আৰু কৈছে নাৰীহেনো পুৰুষতকৈ সদায় তলত আৰু সৃষ্টিৰ আদিতে ভগবানে এক বিশেষ শাৰীৰিক অসমতাৰে এইটো প্রতিষ্ঠা কৰিছে..."

ৰনুজে কথাবোৰ অলপ অশান্তি পালে আৰু শাৰীৰিক ভংগীমাৰে কথাো প্লাবনৰ আগত প্রকাশ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলে। প্লাবনে কথাটো বুজিলে আৰু অলপ তাৰ খং উঠিল..

"কি হ'ল ৰনুজ? ভাল পোৱা নাই? কিবা অশ্লীল অশ্লীল লাগিছে নহয়? নাই তোৰ দোষ নাই। আমাৰ মানুহবোৰ, সমাজখনৰ স্বভাবেই এনেকুৱা। তোৰ ব্যবহাৰ তাৰেই প্রতিফলন। 

..ৰনুজে একো নামাতি কথাবোৰ তলমুৰ কৰি বুজিব চেষ্টা কৰিলে। অলপ ৰৈ প্লাবনে পুণৰ ক'লে..

"জান ৰনুজ 'ছেক্স' শব্দটোৰ উচ্ছাৰণকো আমাৰ সমাজে এক অপৰাধৰ সমতুল্য বুলি গণ্য কৰে। অথচ তেনে এখন সমাজতে ৬ মহীয়া শিশুৰ পৰা ৬৫ বছৰীয়া বৃদ্ধালৈকে কোনো সুৰক্ষিত নহয়। ধৰ্ষণৰ বাতৰি বতৰ বিজ্ঞান কেন্দ্রৰ বাতৰিৰ লেখীয়া নিয়মীয়া হৈছেগৈ। তথাকথিত শিক্ষিত সকলেও 'ছেক্স' শব্দটো শুনা পালেই গা-এৰা দি পৰাপক্ষত নিকা হৈ থাকিব বিচাৰে-সেয়া দৰকাৰ হ'লে HIV এইডচৰ কথা হওঁক অথবা বেশ্যা বৃত্তি বা 'ফ্লেচ ট্রেড'ৰ লগত জড়িত কোনো সমাজৰ কল্যাণকামী সংস্থাৰ কোনো সদৰ্থক আলোচনাই নহঁওক কিয়।বুজিছ ৰনুজ হাফ বইল গোলকীয় শিক্ষাৰ পৰিণতি এইবোৰ। তোৰ দোষ নাই "

ৰনুজৰ মনত কথাবোৰ লাহে লাহে পৰিষ্কাৰ হৈ আহিব ধৰিলে....

"কিন্তু প্লাবন চিগমেণ্ড ফ্রয়েডে কোৱা কথা খিনি? সেইখিনি কি বুলি ল'ম?"

প্লাবন- 

"এইয়াহে কথা !!!! সেই কাৰণেই আলোচনাৰ প্রয়োজন। তই কেৱল মোৰ কথা মনে মনে শুনি ঘৰ গুচি যোৱা হ'লে তই হয়তো প্রেমৰ এক বেলেগ ধাৰণা পোষণ কৰিব আৰম্ভ কৰিলি হয়। হয়তো ই তোৰ ক'ৰবাত কেতিয়াবা ব্যক্তিত্বতো প্রভাৱ পেলালে হয়। এই ফ্রয়েড লেখীয়া বিদগ্ধ মানুহবোৰৰ কাম চিন্তা কৰা আৰু কিতাপ এগাল লিখি নিজৰ চিন্তা পৃথিবীৰ আগত ব্যক্ত কৰা আৰু আমাৰ লেখীয়া সাধাৰণ মানুহবোৰৰ লক্ষ্য হোৱা উচিত যে আমি সঠিক ভাবে কথাবোৰ চাঁলি-জাঁৰি চাই তাৰ ভালখিনি লৈ কেনেকৈ নিজৰ আৰু আনৰ ভালৰ বাবে ব্যবহাৰ কৰিব পাৰো। ফ্রয়েডক বাদ দে। এই চৰ্চা বস্তুনিষ্ঠভাবে স্কুলৰ পাঠ্যক্রমৰ পৰাই আৰাম্ভণি কৰা উচিত। কিন্তু আমাৰ আকৌ 'কমন' পেলোৱা শিক্ষা পদ্ধতিহে? পাঠ্যপুথিতকৈ বেছি ক্যুশ্যন, বেংক গাইড আৰু টিউচনৰ গুৰুত্ব বেছি। তইয়ে কচোন ১ বছৰ ৭-৮ ঘন্টাকৈ বিদ্যালয় যোৱাৰ পিছতো বিষয় এটা বুজিবলৈ এইবোৰৰ আশ্রয়লোৱাতো শিক্ষা ব্যবস্থাটোৰ চৰম বিফলতা নহয় নে?

প্লাবনে গম নোপোৱাকৈ বহু কথা কৈ গ'ল। তাৰ অলপ খং উঠিছিল বুলি ৰনুজে বুজিলে। পৰিবেশটো অলপ পাতল কৰিবলৈ প্লাবনক সুধিলে-

"এই হ'ব দে। এইবোৰ চিৰিয়াচ কথা এৰ এতিয়া। তই কচোন তোৰ মতে 'প্রেম কিচ চিড়িয়া কা নাম হ্যে?"

প্লাবনে ইতিমধ্যো ঘটঘটাই পানী এগিলাচ খাই ল'লে। তাৰ মুডটো চিৰিয়াচ হৈ আছিল আৰু সেই চিৰিয়াচ সুৰতে সি কৈ গ'ল-

"তোৰ ব্যাখ্যাটো 'প্রেম'ৰ এক ক্ষুদ্র ৰোমাণ্টিক ব্যাখ্যা। কেৱল কল্পনাৰ উটি ভাঁহি প্রেমৰ জয় গান গাই থাকিলে প্রেম কেৱল এক অ-ব্যবহাৰিক কিতাপি বস্তুৱে হৈ থাকিব বা আজি সেইটো হোৱাৰ উপক্রম হৈছে। প্রেমক যেতিয়ালৈকে এক জীৱন শৈলী অথবা এক দৃষ্টভংগী কৰি জীৱনত আকোঁৱালী লোৱা নহয় তেতিয়ালৈকে প্রেম কেৱল এক মনক তৃপ্তি দিয়া শব্দ মাথো। ভালপাও বুলি কবলৈ সহজ। প্রেমৰ নামত মৰি যোৱাতো হয়তো আৰু সহজ। কিন্তু সেইবোৰ কৰাৰ আগতে 'প্রেম'ক নিজৰ বুকুত স্থান দিব পৰাকৈ বুকুখনৰ কোঠালীটো বহল হয়নে নহয় জানিব চেষ্টা কৰাতো এজন সংবেদনশীল আৰু প্রেমোপযোগী মানুহৰ লক্ষণ। "

প্লাবনৰ ব্যাখ্যা শুনি ৰনুজৰ যেন মন আৰু মগজুৰ আৰু দুখনমান দুৱাৰ খোল খালে। প্লাবনৰ লগত কথা পতাৰ আগ্রহ তাৰ আজি প্রথমবাৰৰ ইমান দকৈ জাগিছে হয়তো প্লাবনেও নিজকে ইমান উন্মুক্ত চিন্তাৰে কেতিয়াও নিজকে ধৰা দিয়া নাছিল। হয়তো পৰিবেশ, বিষয় অথবা সময় মিলা নাছিল। ৰনুজে মনে মনে ফ্রয়েডকে ধন্যবাদ প্লাবনক সুধিলে-

"ইতিহাসৰ প্রেম কাহিনী বোৰ বা কাহিনীবোৰক লৈ কৰা সাহিত্যৰ বিষয়ে কি ভাব তই?"

প্লাবনে প্রশ্নটো ভাল পালে-

"প্রেমক লৈ কৰা সাহিত্যবোৰে বিনোদন সাহিত্য ৰূপে ঠিকেই আছে। কিন্তু এই সাহিত্যবোৰে প্রেমৰ যে এক বাস্তবসন্মত বিশ্লেষণ কৰিছে মোৰ তাত সন্দেহ। বিশেষকৈ বিশ্ব সাহিত্যত আৰু ইতিহাসত এনে বহু খ্যাতিসন্মত প্রেম কাহিনী আছে য'ত নায়ক বা নায়িকাৰ মৃত্যু হয় মিলনৰ পূৰ্বে । আবেগে আগছা মানুহৰ মনবোৰে তেওঁলোকৰ সম্বন্ধক নিজৰ প্রেমৰ আদৰ্শ হিচাপে লৈ গাঁঠি যায় নিজৰ প্রেমৰ সুউচ্ছ দেৱাল। কোনো কোনোৱে প্রেমৰ বিফলতা সহিব নোৱাৰি ইতিহাসৰ নায়কৰ দৰে জীৱন ত্যাগ কৰে । কিন্তু সেই কাহিনীবোৰত উল্লেখ কৰা ধৰণে মোৰ মতে সেইয়া প্রেম নহয়, সেইবোৰ আছিল যৌৱণৰ কেৱল এক মায়াবী আকৰ্ষণ-এক বিশেষ পুৰুষ এক বিশেষ নাৰীৰ প্রতি।"

এইবাৰ অলপ ধেমালীৰ সুৰত প্লাবনে পুণৰ ক'লে

" বুজিছ ৰনুজ, বিয়া হৈ যোৱা হ'লে ইতিহাৰ পাতত কেইবাটাও প্রেম কাহিনীও বিচাৰি নাপালি হয়। ৰ'মিঅই বোলে হাতত বজাৰৰ বেগ লৈ ওলাই গৈছে পুৱাই পুৱাই সৰু মাছ আৰু লাও কিনিবলৈ । মজনুৰ পুতেক বোলে ক্লাচ ফাইভত ৩ বাৰ ফেইল। পাঅলে বোলে ফ্রান্সিচকাক বাচন ধুবলৈ লগাইছে.....হাঃ...হাঃ...হাঃ....হাঃ.....

দুয়োটাই অলপ ডাঙৰ কৈ হাঁহি পেলালে...

"তেনেহ'লে প্রেম ক'ত ভাই?" - ৰনুজে হাঁহিয়ে সুধিলে...

প্লাবনে স্ফূৰ্টিৰে কৈ গ'ল এইবাৰ...

"ঐ, প্রেমক 'টেগ'ৰ প্রয়োজন নাই। আৰু এইটোওঁ সঁচা যে হাতত বেগ লৈ বজাৰলৈ গৈ অনা আৰু শ্রীমতীয়ে বনোৱা মাছ আৰু লাউৰ জোল খোৱাৰ স্পৃহা থকাৰ প্ৰেম ও সুকীয়া।প্রকৃততে প্রেম সৰ্বত্র। কিন্নৰক তই যদি আন মানুহৰ সম বুলি গন্য কৰিব পাৰ-তাত প্রেম, গছ এজোপা ৰুই তাক ডাঙৰ কৰাৰ হেপাঁহ আছে-তাত প্রেম, কুলিৰ মাত যদি তই নকল কৰি ভাল পাৱ-তাত প্রেম, মা-দেউতা ভাই-ভনী-সমাজ-দেশ সকলোৰে ভাল কৰিব পৰাকৈ কিবা এটা কৰাৰ আকাংক্ষা পুহি ৰাখিছ-তাত প্রেম, বাটৰ কুকুৰ দুটা খেলি থকা দেখি যদি আমেজ পাৱ সিহতৰ আনন্দত-তাত প্রেম, দুখীয়াৰ দুখ বুজিব পৰাকৈ আৰু শিশুঁৰ হাঁহিত প্রাণ পোৱা এটি কোমল মন আছে-তাতো প্রেম.....এই প্রেমবোৰ বিচাৰি পালে তই গম নোপোৱাকৈৱে তোৰ কাষ পাবহি তোৰ ‘সপোন কুঁৱৰী’। 

ৰনুজে অলপ অধৈৰ্য্য হৈ দীঘল উশাহ এটা লৈ কৌতুকপূৰ্ণ ক'লে-

"হ'ব, হ'ব, হ'ব..আৰু নেলাগে। প্রেম সৰ্বত্র। মই বুজিলো। 'প্রেম বাবা' তই মোক আজি 'প্রেমৰ মাৰ্গ দৰ্শন কৰালি। ক তোক গুৰু দক্ষিণা লাগে...

প্লাবন দুষ্টামী কৰি ক'লে-

"বটচ, মোৰ গুৰু দক্ষিণা এইটোৱে যে চিগমেণ্ড ফ্রয়েডৰ Theory of love টো মই তোক মোৰ ধৰণেৰে বুজাম আৰু তই শুনি যাব লাগিব চুপ চাপ....

ৰনুজ-

হে ভগবান, চিগমেণ্ড ফ্রয়েডে আজি গম পাইছে কাৰ হাতত পৰিছে।...থিক আছে আৰম্ভ ক'ৰ....কিন্তু আমাৰ পিছৰ ইংৰাজী ক্লাচৰ সময় হৈছে। আমি ক্লাচলৈ গৈ থাকো আৰু লগতে তই কৈয়ো যাবি তোৰ কথাখিনি..

প্লাবন-"অ'কে"

প্লাবনে এখন হাত ৰনুজৰ বাহুত থৈ ক্লাচলৈ বুলি খৰকৈ খোজ লৈ কৈ গ'ল-

আচলতে, শৰীৰ অবিহনে প্রেম অস্তিত্বহীন.........মই কি ভাবো জান........


______________________________________________________
https://www.facebook.com/groups/axomiyakothabotora/permalink/492995297419638/

Share

"মোৰ প্রেয়সীয়ে কেনে পুৰুষ ভাল পায়..." (কবিতা পাঠ)

মোৰ প্রেয়সীয়ে কেনে পুৰুষ ভালপায়..."
ভাইটি LaXya Prohor ৰে মোৰ এটি কবিতা "মোৰ প্রেয়সীয়ে কেনে
পুৰুষ ভালপায়..." ৰ এক সুন্দৰ আবৃত্তি কৰিলে.......ধন্যবাদ লক্ষ্য...

কবি- ৰক্তিম
পাঠ/সংগীত-লক্ষ্য প্রহৰ
শব্দযন্ত্রী- অপৰূপ (বুনু)

Share

তুমি জানিব নিবিচাৰা মোৰ প্রেয়সীয়ে কেনে পুৰুষ ভাল পায়?

প্রায় ১৩-১৫ বছৰমান আগতে লিখি উলিওৱা কবিতাকেইটামান আজিৰ কিবা কিবা খুচৰি থাকোতে বিচাৰি পালো। যৌবনৰ ধুমুহাত জীপাল হৈ থকা কবিতা কেইটাৰ এটি কবিতা ......



তুমিজানিব নিবিচাৰা
মোৰ প্রেয়সীয়ে কেনে পুৰুষ ভাল পায়?

যাৰ এহাতত থাকে জ্বলন্ত চিগাৰেট
আৰু আনটো হাত থাকে কোনোবা বিদেশী গাড়ীৰ কোমল ষ্টেয়াৰিংত
-তেনে পুৰুষ তাইৰ প্রিয়।

তাই কবিতা ভাল নাপায়
কাৰণ কবিতাত সপোন নাথাকে
থাকে তেজ, বিশ্বাস আৰু অনূভৱৰ নিৰ্ভেজাল গোন্ধ

তাই বিচৰা পুৰুষজন হ'ব লাগিব পৰিষ্কাৰ পৰিচ্ছন্ন
হয়তো গাত থাকিব লাগিব এযোৰ কঢ়া ইস্ত্রীৰ ছুট

অনুভৱৰ শব্দ আৰু আউল বাউল
দাঢ়ি চুলিৰ মাজত জীৱন বিচাৰি ফুৰা বহেমীয়ানবোৰ
তাইৰ বাবে পাগল
কাৰণ
তাইৰ বাবে জীৱন উপভোগৰ বস্তু

তেন্তে শৰীৰ কি পণ্য??

অথচ তাইৰ মোৰ প্রয়সী
তুমি জানিব নিবিচাৰা কিয় ?
কিয় তাইৰ মোৰ প্রয়সী?

তুমিটো জানাই কবিতা মোৰ জীৱন
তাই মোৰ কবিতা
আধুনিক অথবা উত্তৰ আধুনিক..

তাইৰ শৰীৰত তাই নেদেখা কবিতাৰ সাঁজ দেখো মই
তাইৰ চকুত ৰ'দ আৰু উশাহত ফাগুণ
তাই অনুভৱ কৰিব নোৱাৰা গভীৰতা তাইৰ বুকুত
চকুৰ পতাত তাইৰ সপোন তিৰবিৰাই
তাইৰ মাত মোৰ বাবে শীতলতম
হয়তো মৃত্যুতকৈও

তাইৰ সংগ মোৰ শান্তি সৰোৱৰ

তুমি জানা এহাতে মই চিগাৰেট ল'ব পাৰো
লব পাৰো সুৰাৰ বটলো
কিন্তু ইহাতেৰে মই এৰিব নোৱাৰো
জীৱনৰ সচা সাঁজ।


-ৰক্তিম-
(৩১ জুলাই/২০০০)
https://www.facebook.com/groups/axomiyakothabotora/permalink/490570827662085/

Share

ৰক্তিম-"জোনাক গলা জাৰৰ নিশা"

Share

মূখা

অট' অট'...

ইল্লি ছাৰ? 

লে আউট

ছাৰ, 50 ৰুপিজ এক্সট্রা কুৰি । 

ধেই..., 

অট' অট'...

ইল্লি ছাৰ? 

লে আউট

ছাৰ, ৱান এণ্ড হাফ কুৰি ছাৰ....

অট' ছালকৰ লগত কথা পতাই ভুল। কথা পতা মানেই মগজুটো গৰম কৰা। মিটাৰত কোনো যাব নিবিচাৰে। অন্ততঃ ১০ টকা হ'লেও বেছি লাগিবই আৰু নিদিও বুলিলে মুখনখৰ এনে এটা ভাঁজ দিব যেন মই পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ চিকতা মানুহটো। খোজ কাঢ়ি অলপ আগুৱাই গ'লো। এনেতে প্রায় ২২ বছৰ মানৰ এজন যুবক আগবাঢ়ি আগুৱাই আহি সুধিলে -

Sir, You need auto?

মই ক'লো- Yes

সি সুধিলে- where do you want to go?

মই ক'লো- Layout

সি ক'লে- Sure Sir,no problem. Please get in.

মনটো ভাল লাগিল। ল'ৰাটো শিক্ষিত আৰু ভদ্র বুলি সহজে বুজি উঠিলো। মিটাৰতকৈ অধিক পইছা দাবি নকৰাকৈ ভদ্রভাবে আৰু ইংৰাজী ভাষাৰে এজন পথাচাৰিক অট'লৈ এনেকৈ আগুৱাই লৈ যোৱাটো সাধাৰণতে বাংগালুৰুত এক বিৰল ঘটনা। যাত্রা আৰাম্ভ কৰিলো। কিছুদূৰ গৈ প্রথম চিগনেলটোত অটোখন ৰখিল। অট'চালকে কাৰোবালৈ ফ'ন কৰি ইংৰাজীতে কথা হ'ল। কথা শেষ কৰি মোৰ ফালে ঘূৰি চাই ইংৰাজীতে শুধিলে-

-ছাৰ কথা এটা শুধোনে?

*কোৱা

- ইংৰাজী ভাষাত মোৰ দখল কেনেকুৱা বাৰু? মই ইংৰাজীত কোৱাকথাবোৰ আপুনি স্পষ্টকৈ বুজি উঠিছেনে?

এটা অনাকাংক্ষিত অথচ অমায়িক প্রশ্ন। মোৰ ওঠ দুটাত কৰবাৰ পৰা এটি মিচিকিয়া হাহিঁ আহি জিৰণি ল'লেহি। তাক ক'লো

* ভাল, তোমাৰ দখল ভাল। উচ্চাৰণ স্পষ্ট। কিন্তু আৰু ভাল হোৱাৰ যথেষ্ট থল আছে।

সেউজীয়া লাইটো জ্বলি উঠাত সি অট'খন চলাই আগবাঢ়িল আৰু লগতে সুধিলে

- কেনেকৈ ভাল কৰিব পাৰি ছাৰ? কিবা উপায় দিয়কচোন?

সাধাৰণতে অট' ছালক বা বাহিৰৈ ওলাই আহিলে অচিনাকী মানুহৰ লগত বেছি কথা পাতি ভাল নাপাঁও তথাপিও এই অট'ছালকটোৰ কথাটো যেন অলপ বেলেগ। মই ক'লো

*যিমান শুনিবা, যিমান ক'বা সিমানেই শিকিবা। এইটো এটা দৈনন্দিন প্রক্রিয়া। ইয়াৰ কোনো বিশেষ ফৰ্মূলা নাই।

মোৰ কথাখিনি তাৰ মুখখন যেন উজলি উঠিছিল। তাৰ কথা পতাৰ আগ্রহ, সমল আৰু ইচছা সকলো আছে বুলি মই ভালকৈ বুজি উঠিলো। মইয়ে সেয়ে তাক সুধি পেলালো

* তোমাৰ শিক্ষা?

-ছাৰ, মই বি.কম চূড়ান্ত বৰ্ষৰ ছাত্র। সদায় কলেজ যাব নোৱাৰো। বন্ধৰ দিন আৰু মাজে-মাজে কলেজ নকৰি অট' চলাও আৰু ৰাতি এটা সময়লৈকে চাইকেলত চাহ,বিস্কুত আৰু চিগাৰেট বিক্রী কৰো। 

কথাখিনি শুনি প্রথমে মনটো কুঁমলিছিল তথাপিও সঁচা কথাটো হ'ল যে প্রত্যেকৰ জীৱনত সমস্যা আছে আৰু আজীৱন আহি থাকিব। ইয়াৰ লগত যুঁজ দিয়াৰ শকতি মানুহে নিজেই আৰ্জিব লাগিব, স্বাধীনভাবে। সহানুভূতিয়ে মানুহ দুৰ্বল কৰে। মই ল'ৰাটোৰ কথাখিনিত নিন্যূতম আবেগ দেখুৱাই কেৱল ক'লো

*তোমাৰ কথা জানি ভাল লাগিল। তুমি সততাৰে আৰু কষ্টৰে জীৱনত আগুৱাইছা। ইয়াৰ উচিত ফল তুমি পাবাই।

আন এটা চিগনেলত ৰঙা লাইটোৱে তাৰ ডাঙৰ চকুটিৰে আমাক ৰখিবলৈ পুণৰবাৰ কাঢ়া নিৰ্দেশ দিলে। অট'খন ৰ'ল। সি অলপ সেমেকা মাত এটাৰে ভাবুক হৈ ক'লে-

-ছাৰ, কথাবোৰ ইমান সহজ হোৱা হ'লে ভাল আছিল। কথাবোৰ মোৰ মাজতে শেষ নহয়। মই গোটেই ঘৰখনৰ দায়িত্ব ল'ব লাগে...অলপ পৰ ৰৈ সি পুণৰ কৈ গ'ল.

-মই মাহে ৮ হাজাৰ টকা সুত দিব লাগে। সুত ১তাৰিখে নিদিলে পিছদিনা পুৱা ৬ টা বজাতে মানুহ আহি ঘৰত অশান্তি কৰে। দেউতাই বহুত টকা সুতত লৈছিল আৰু তৰ কিছুদিন পিছতে ষ্ট্র'ক হৈ দেউতা ঢুকাই থাকিল। সকলো দায়িত্ব পলকতে মোৰ গালৈ আহিল। মোৰ জীৱনটো সলনি হৈ গ'ল। মা-ভনীৰ লগতে দেউতাৰ ধাৰৰ বোজাই মোক জুলুঙা কৰি পেলাইছে।

...অট'খন লাহে লাহে আগবাঢ়িল পুণৰ..মই কথাবোৰ শুনি অলপ স্তম্ভিত হ'লো। নিজকে তাৰ স্থিতিত থৈ কথাবোৰ ভাবিব ধৰিলো। এটা উঠি অহা ল'ৰাৰ বাবে এয়া এক মাৰাত্মক দুঃসময়। তাৰ অট'ৰ কাষেদিয়েই যে প্রতিদিনে পাৰ হয় নামি-দামি বাইকত সপোন কুঁৱৰীয়ে সজোৰে সাবটি ধৰা তাৰ সমনীয়াৰ পিঠিৰ উমৰ সুৱাস। সি বা কি ভাবে তেতিয়া? 

-ছাৰ...

তাৰ মাতত সম্বিৎ ঘূৰাই পালো

*কোৱা...

- মই কিয় আপোনাক ইংৰাজীৰ কথা সুধিছিলো জানে?

*কোৱাচোন তুমিয়েই

- মই কল চেন্টাৰত কাম কৰিব বিচাৰো। এটা ইন্টৰভিউ দিছিলো কিন্তু চাকৰি নাপালো। আকৌ দিম। কল চেন্টাৰত চাকৰি পালে মোৰ সকলো সমস্যা দূৰ হৈ যাব। আপুনি কোৱা কথা বোৰ মনত ৰাখিম...

কথাৰ মাজতে ল'ৰাটোলৈ ফ'ন আহিল।

এইবাৰ ল'ৰাটোলৈ মোৰ মৰম লাগিল। ইতিমধ্যো ঘৰ পাবৰ হ'ল। সি কথা পাতি আছে। তাৰ কথাবোৰ শুনিবলৈ মন গ'ল। আধা উৰ্দু আৰু মাজে মাজে কানাড়াত খুউব লাহে লাহে পতা কথাবোৰ বুজিবলৈ মোৰ বৰ বেছি অসুবিধা হোৱা নাছিল। 

..অ'..কিন্তু এইয়া কি ???? সি দেখোন মোৰ কথাই পাতি আছে??

"....নাই ৰ-আজি এটা কাষ্টমাৰ পাইছো, বাহিৰৰ। দেখিয়েই গম পাইছো টুপি পিন্ধাব পাৰিম বুলি। ফুল ট্রেজেদিৰ কাহিনী এটা শুনাই আছো। আগতে এটাই কাহিনী শুনি ৫০ টকা এটা বেছি দিছিল..এইটোৱেও দিব যে খাটাং। কিমান খুজি খুজি ল'বি আৰু....ঠিক আছে এতিয়া ৰাখো, কাষ্টমাৰৰ ডাউট হ'লে বেয়া হ'ব। ৰাতি আড্ডাত লগ পাম।..."

কিয় নাজানো বেছি হতাশ ন'হলো। হয়তো 'মানুহ'বোলা জীৱটোক লাহে লাহে সঠিককৈ বুজিব আৰাম্ভ কৰিছো। পলকতে যাত্রাৰ আৰম্ভণিৰ পৰা শেষলৈকে কথাবোৰ মনত এখন ছবিৰ দৰে আহি গুচি গ'ল। মোৰ মূখত আহি পুণৰ এটি মিচিকিয়া হাহিঁ আহি জিৰণি ল'লেহি। 

* অকে, ইয়াতে ৰখোৱা। 

-১১০ টকা ছাৰ।

১২০ টকা এটা তাৰ হাতৰ মুঠিত গুজি দি গুচি আহিলো। ১০ টকা বেচিকৈ কিয় দিলো মই এতিয়াও নাজানো। 

হয়তো এক বিনা আমণিদায়ক যাত্রা উপহাৰ দিয়াৰ বাবে..

হয়তো এক নতুন কাহিনীৰ বাবে..

হয়তো মানুহৰ এক নতুন স্বৰূপ উদাই দিয়াৰ বাবে..

সেই ল'ৰাটোৰ ৰূপত এখন অদৃশ্য মুখা চিৰকাল মোৰ দুচকুত সজীৱ হৈ থাকিব।

Share